Dowódcy!
Jako że ten miesiąc kręci się wokół amerykańskich czołgów lekkich, skorzystajmy z okazji i przyjrzyjmy się jednemu z ikonicznych amerykańskich pojazdów: M41 Walker Bulldogowi. Jednak nie skupimy się na jego historii bojowej w szeregach armii amerykańskiej, a zobaczmy jak był użytkowany przez inne narody, a w szczególności prześledzimy jego służbę w Wietnamie.
Rzut okiem na projekt i rozwój M41
Prace nad nim rozpoczęły się we wczesnych latach pięćdziesiątych i powiązane były z badaniami nad rozwojem pojazdów T41E1 i E2 w zakładach Cleveland Tank Plant. Po przejściu testów dopuszczających je do służby w amerykańskich siłach zbrojnych, pojazdy uzbrojone w armatę 76 mm zostały wprowadzone pod nazwami M41 i M41A1. Początkowo ochrzczono je mianem „Małych Bulldogów”, ale w hołdzie dla zmarłego w wypadku Jeepa w Południowej Koreii generała Waltona H. Walkera przemianowano je na „Walker Bulldogs”.
Gdy mówimy już o Korei, musicie pamiętać, że wybuch wojny koreańskiej drastycznie zwiększył zapotrzebowanie armii amerykańskiej na nowe czołgi. W efekcie szybko przystąpiono do produkcji zaczynając od M41, który to miał zastąpić w obowiązkach szacownego Chaffee. Tym samym od 1951 do 1954 wyprodukowano ponad 3000 egzemplarzy M41. Na ich wyposażenie składały się: armata 76 mm, amortyzatory i różnego rodzaju wyposażenie zwiadowcze.
M41 na linii montażowej zakładów Cleveland Tank Plant.
Rozważano rożne działa, w tym 90 mm, ale do połowy lat pięćdziesiątych uwagę Amerykanów angażowały już inne projekty, które ostatecznie doprowadziły do powstania czołgów lekkich takich jak Sheridan, ale też dalszych wersji czołgu średniego Patton.
M41 w obcych armiach
Począwszy od późnych lat pięćdziesiątych ponad połowa z wszystkich wyprodukowanych egzemplarzy M41 była przedmiotem eksportu do sojuszników amerykańskich. M41 był importowany bezpośrednio lub w ramach amerykańskich programów pomocy militarnej do ponad dwudziestu krajów. Biorąc pod uwagę ilości w jakich był eksportowany, nieuniknione było bojowe wykorzystanie tego pojazdu przez ruchy rebelianckie w buntach przeciwko ich rządom.
Prawdopodobnie największy rozgłos zyskały podczas inwazji w Zatoce Świń w 1961 r., gdzie pięć czołgów M41 zostało użytych do wsparcia grup partyzanckich. W towarzystwie czołgów T-34-85 i dział pancernych SU-100, nie miały sobie równych na polach bitwy. Po fiasku inwazji, nieuszkodzone egzemplarze M41 zostały zniszczone przez ich załogi. Poza Kubą, M41 brały udział w próbach obalenia rządów w państwach Ameryki Środkowej i Południowej, które otrzymywały wsparcie militarne ze strony USA.
Prezydent Stanów Zjednoczonych Harry Truman z prototypem M41 w 1951 r.
M41 uczestniczyły również w walkach sił zbrojnych w pozostałych częściach Afryki, na Bliskim Wschodzie i w Azji. Na przykład, stanowiły fundament Etiopskich Sił Zbrojnych. W późniejszym okresie zakup T-54/55 wzmocnił tę armię. Kręte drogi doprowadziły ostatecznie M41 do Afryki Północnej, gdzie na pustyni Ogaden uczestniczyły w zmaganiach militarnych u boku czołgów radzieckich.
Na Bliskim Wschodzie, Liban posiadał nieliczne sztuki czołgów lekkich M41 i AMX 13. Po wybuchu wojny domowej w Libanie w 1975 r., armia libańska właściwie przestała istnieć, a jej sprzęt wpadł w ręce walczących ze sobą frakcji. Zaprzęgnięcie M41 w tym konflikcie pozostaje zagadką, jako że najwyraźniej izraelska armia nie miała do nich dostępu.
Udział w wojnie wietnamskiej
Ale to w zadaniach bojowych prowadzonych w Azji Południowej M41odegrał najaktywniejszą rolę. Na początku lat 60 XX w. w odpowiedzi na ruchy sił komunistycznych w Laosie i Wietnamie Południowym, amerykańskie siły zbrojne przeprowadziły manewry w Tajlandii. Działania te zaznajomiły amerykańskich żołnierzy ze specyfiką przeciwpartyzanckich działań wojennych prowadzonych w dżungli. W celu wzmocnienia swojej obrony Tajlandia otrzymała parę sztuk M41, które uczestniczyły w starciach ze wspieranymi przez komunistów siłami wzdłuż tajskiej granicy z Laosem i Kambodżą, podobnie jak podczas prób przewrotu i niepokojów społecznych w większych miastach tego regionu.
W Wietnamie Południowym, Armia Republiki Wietnamu (ARVN) została początkowo wyposażona w M5i M24 po wycofaniu się wojsk francuskich z Wietnamu w 1954. M5 szybko się pozbyto, czego nie można powiedzieć o M24, które pozostały w służbie do 1965. Do tego czasu Armia Republiki Wietnamu otrzymała M41 do wzmocnienia oblężonego obozowiska Sił Specjalnych USA w Plei Me na wyżynach środkowych. To wydarzenie zmieniło sposób wykorzystania czołgów.
M41 w Armii Republiki Wietnamu
Ich rola nabrała politycznych zabarwień, jako że M41, w szczególności, rozmieszczano w pobliżu miast i baz by chronić wysokich rangą urzędników państwowych lub wysokich stopniem wojskowych, w ramach przeciwdziałania ewentualnym próbom zamachów. Ale w czasie Ofensywy Tết z 1968 siły pancerne ARVN zyskały sporo doświadczenia odpierając ataki komunistów z miast i baz. W następstwie tych zmagań, ARVN coraz częściej wysyłała M41 na pola bitewne, gdzie radziły sobie nadzwyczaj dobrze u boku swoich amerykańskich odpowiedników.
Brały udział w inwazji na Laos z 1971 roku, odcinając szlakHo Chi Minha. Musiały utrzymywać pozycje przeciwko kontratakom Wietnamskiej Armii Ludowej (NVA) , walcząc przeciwko czołgom T-54, T-59, T-34 i PT-76 , które szybko nacierały na południe w kierunku Quang Tri i Da Nang w marcu 1972. W toku działań M41 stawiły czoła relatywnie nowym technologiom, jak pociski przeciwpancerne, i musiały radzić sobie z ciężkimi stratami do czasu, aż elitarne oddziały spadochroniarzy nie przejęły Quang Tri.
Następstwa konfliktu w Wietnamie
Po podpisaniu układów paryskich w 1973 r., obie strony konfliktu przystąpiły do ponownej odbudowy sił w antycypacji ostatecznej rozgrywki. Straty wojenne zostały już zatwierdzone, a seria sprzecznych zaleceń prezydenta Wietnamu Południowego Nguyễn Văn Thiệu skutkowała stratą nawet większej liczby M41, M48 i innych pojazdów opancerzonych. Liczne egzemplarze M41 zostały również przechwycone przez NVA i weszły w skład ich sił zbrojnych. Taka strata w siłach opancerzonych pozostawiła Południowy Wietnam prawie bezbronnym przeciwko siłom komunistów, chociaż kilka jednostek pancernych ARVN walczyło do końca w bitwie o Loc Ninh i w okolicach Sajgonu.
Po zwycięstwie, Wietnamska Armia Ludowa przydzieliła wiele zdobycznych M41 siłom okupacyjnym na południu kraju. Zaangażowano je również do wietnamskiej inwazji na Kambodżę , gdzie odegrały znaczącą rolę w trwającej dekadę wojnie, aż do wycofania sił wietnamskich pod koniec lat 80. Możliwe, że niektóre z M41 pozostawiono w Kambodży, by wyposażyć wprowadzony przez Wietnamczyków rząd, ale nie istnieje zbyt wiele źródeł by potwierdzić tę informację Najprawdopodobniej, pozostawione w Wietnamie M41 były użytkowane do momentu, kiedy brak części zapasowych na stałe wykluczył je ze służby.
Jak widzicie przeszłość militarna M41 Walker Bulldoga nie jest uboga. Zasługuje on na miano klasyka. Zabierzcie Wasze Bulldogi na przejażdżkę i pokażcie przeciwnej drużynie, że ciągle sporo w nich ducha walki.
Do boju!
Źródło ilustracji: Wikipedia
