Bitwa o Przełęcz Dukielską

Dowódcy!

Z okazji rocznicy w naszym kalendarzu chcielibyśmy przypomnieć Wam jedno z ważnych – choć mniej znanych – wydarzeń z II wojny światowej. Zapraszamy do lektury.

Okoliczności, które doprowadziły do walk

Celem operacji dukielsko-preszowskiej było przedarcie się wojsk radzieckich przez przełęcze karpackie, przełamanie niemieckiej obrony w rejonie Krosna i kontynuowanie natarcia w kierunku na Duklę, Przełęcz Dukielską, Świdnik i Preszów.

W tym czasie na terenie Słowacji trwało powstanie (od 29 sierpnia do 28 października 1944 r). Oprócz zajęcia przełęczy karpackich próbowano również przyjść z pomocą powstańcom słowackim, na co rząd sowiecki zgodził się 31 sierpnia 1944 r. w odpowiedzi na prośby ambasadora emigracyjnego rządu czechosłowackiego.

Przygotowania przed operacją

2 września dowódca 1 Frontu Ukraińskiego marszałek Iwan Koniew otrzymał ze sztabu rozkaz przygotowania ofensywy. Do natarcia wyznaczonego właśnie na 8 września wyznaczono 38 Armię generała Kiryła Moskalenki. Łącznie zgromadzono 120 tys. ludzi, ok. 1700 dział i moździerzy oraz 1000 czołgów z wojsk czechosłowackich, ukraińskich i radzieckich.

Nierówny i zalesiony obszar objęty walkami był wyjątkowo trudny, zwłaszcza dla jednostek pancernych ze względu na brak sieci dobrych dróg oraz czasu na właściwe przygotowanie wojsk do walki w górskim terenie. Pogoda również nie sprzyjała – deszcze i wiatry utrudniały poruszanie się, żołnierze grzęźli w błocie i rzekach. Przez pośpiech nie zdołano uzupełnić sprzętu i amunicji, co dało dodatkową przewagę przeciwnikowi dysponującym znacznymi rezerwami.

Przebieg operacji

W dniu 8 września stosunkowo łatwo zdołano przełamać pierwszą linię niemieckiej obrony. Zdobyte zostały Machnówka i Wrocanka, lecz Krosno pozostało pod kontrolą niemiecką. Atakujący musieli poruszać się bocznymi drogami, co dało Niemcom czas na umocnienie drugiej linii obrony. Natarcie na drugą linię obrony rozpoczęły 9 września oddziały 1 Korpusu Czechosłowackiego w okolicy Wrocanki i Bóbrki.

Siły radzieckie od początku znajdowały się w trudnej sytuacji. Padały pierwsze ofiary, natarcie w ogniu granatów przeciwpancernych i min było fatalne. Po 3 dniach, 11 września zdołano zdobyć Krosno, po czym rozpoczęły się najbardziej zacięte walki o Duklę i wzgórze Franków. Szczególnie krwawe boje toczyły się w dolinie rzeki Iwielki, pomiędzy szczytami Dania i Chyrowa, gdzie starły się oddziały pancerne Armii Czerwonej i Wehrmachtu. W dniach 11–14 września po obu stronach dziesiątki tysięcy żołnierzy zginęło lub zostało rannych, w związku z czym nazwano to miejsce Doliną Śmierci.

Najcięższe walki trwały do 10 października; w ich trakcie wojska radzieckie zdobywały okoliczne wsie i wzgórza. W drugiej połowie miesiąca intensywność działań zmalała, gdyż obu stronom brakowało sprzętu, ludzi i amunicji. Zdobywano mniej obszarów, ale zmniejszyły się również ponoszone straty. Niemcy wycofali się dopiero w listopadzie, gdy na Zakarpacie wkroczyło więcej oddziałów radzieckich.

Rezultat operacji

Iwan Koniew zdołał zdobyć jedynie Duklę, poświęcając w tym celu 130 tys. żołnierzy, gdy strona niemiecka utraciła ich 50 tysięcy. Główny cel operacji nie został osiągnięty – nie udało się udzielić zamierzonego wsparcia słowackiemu powstaniu narodowemu. Drugi z punktów strategicznych, Jasło, pozostał pod kontrolą Niemców, którzy w czasie operacji wysiedlili ludność z miasta i okolicznych wiosek. Opustoszała miejscowość została następnie zrabowana i zniszczona.

Jeżeli chcielibyście sobie wyobrazić, jak wyglądały walki w Dolinie Śmierci, niektóre mapy w World of Tanks mogą Wam w tym pomóc. Fragmenty poniższych map przypominają ukształtowanie terenu i warunki, w jakich musieli walczyć żołnierze i pojazdy pancerne w dolinach i wzgórzach Karpat.

Przełęcz	Karelia	Westfield

Jeśli chcecie dowiedzieć się, których maszyn używały strony podczas bitwy o Przełęcz Dukielską, zachęcamy do poszukiwań. Może przy okazji poznacie interesujace, mało znane fakty dotyczące tego starcia? Podzielcie się nimi na forum!

Mamy też dla Was grafikę pochodzącą z jednej z naszych oferty specjalnych, inspirowaną znajdującym się po słowackiej stronie pomnikiem bitwy o Duklę. Wrzućcie ją sobie na pulpit!

Do boju!