Witajcie, Dowódcy!

Czołgi Renault podczas Dnia Bastylii w 1919 roku

Co roku, 14 lipca Francuzi obchodzą narodowe święto znane jako Dzień Bastylii, oglądając niesamowite pokazy fajerwerków i wystawne parady, a w tym największą militarną paradę w Zachodniej Europie. Korzenie tego święta sięgają Francuskiej Rewolucji z 1789 roku, kiedy to paryski lud przeprowadził szturm i przejął kontrolę nad Bastylią, symbolem surowej królewskiej władzy narzuconej mieszkańcom miasta.

Ten śmiały akt oporu miał potężny wpływ na wszystkich Francuzów, ponieważ pokazał, jak szybko rozpadł się jedyny znany im od XVI wieku system władzy. 150 lat później Francja oraz reszta Europy stanęły przed kolejną formą nacisku. Na szczęście ta została po raz kolejny stłumiona.

Zwycięstwo w drugiej wojnie światowej wymagało wiele wytrwałości i hartu ducha, by pokonać maszyny wojenne Niemców i państwa Osi. Mimo że Francja poddała się we wczesnej fazie konfliktu, francuska ludność i żołnierze wykazali się właśnie tymi cechami, nie chcąc oddać wolności.

Pierre Billotte's Char B1 bis vs 13 Panzery

Francja dołączyła do wojny przeciwko Niemcom 3 września 1939 roku, po ich inwazji na Polskę, ale dopiero w maju 1940 roku, czyli podczas niemieckiej napaści na Belgię, kraj ten bezpośrednio poczuł wojenną rzeczywistość. Alianci przewidywali, że pierwsze niemieckie natarcie zostanie przeprowadzone przez centralna Belgię, podobnie jak podczas I wojny światowej, i przygotowywali się do tego ataku.

Niemiecka inwazja we Wschodniej Europie w 1940 roku

Jednak Niemcy przeprowadzili główny atak przez Ardeny w południowo-wschodniej Belgii i na północy Luksemburga. To oznaczało, że francuskie siły nie były skupione na właściwej pozycji i kiedy doszło do konfrontacji z nacierającą niemiecką armią 15 maja w Stonne, nie mogli się równać z taką przewagą liczebną. 90 000 niemieckiej piechoty i 300 czołgów przybyło do małej francuskiej wioski i strategicznego punktu po drodze do Sedan. Przeciwko nim stanęło 42 500 francuskich żołnierzy i 130 czołgów.

W Stonne rozgorzała zacięta walka. Podczas pierwszego dnia bitwy kontrola nad wioską przechodziła z rąk do rąk siedem razy, kończąc się zwycięstwem Niemiec. Te zmagania trwały przez następne dwa dni walk, które pokazały nieustępliwy opór i wytrzymałość Francuzów. Jednak najbardziej wyróżniły się dokonania jednego mężnego czołgu.

Po lewej: Char B1 bis. Po prawej: Panzer III.

Char B1 bis był w tym czasie najważniejszym francuskim czołgiem. Jego produkcja przypadała na okres od kwietnia 1937 roku do czerwca 1940 roku, a pojazd został ulepszony do wersji Char B1, z grubszym pancerzem i większymi możliwościami defensywnymi. Te usprawnienia okazały się kluczowe zarówno dla kapitana Pierre Billotte, jak i Stonne.

Utrzymując kontrolę nad wioską, rankiem 16 maja, 11 jednostek Panzer III i dwie Panzer IV umieszczono za ruinami budynku, przygotowując zasadzkę na kolejny francuski atak. Kilka godzin przed świtem samotny Char B1 bis (zwany Eure) dowodzony przez Pierre Billotte’a zajechał za róg, jawiąc się 8 Dywizji Pancernej.

Pierwsza Bitwa pod Stonne: Pierwsze starcie 16 maja, 1940 roku

Chwilę później kierowca Eure, sierżant Durupt, wystrzelił z 75 mm haubicy w kadłubie i trafił Panzera III daleko w tylnej kolumnie. Dowódca Billotte celował mniejszym 47 mm działem w bliższy czołg przewodzący, znajdujący się tylko 30 m dalej, i unieszkodliwił go. Uwięzieni między unieruchomionymi pojazdami, Niemcy wszczęli intensywny ostrzał Eure.

Francuski czołg został zasypany gradem pocisków, ale Panzery IV były za daleko, by przebić jego mocny pancerz; słabsze działa Panzer III miały ten sam problem. W sumie, Eure wytrzymał niewyobrażalną liczbę 140 bezpośrednich trafień, które pokiereszowały jego pancerz, ale załoga wyszła z tego bez szwanku. Po wpadnięciu w nieudaną ale groźną zasadzkę, Char B1 bis przeładował oba działa i nie przestawał strzelać, niszcząc w końcu 13 Panzerów, a następnie unieszkodliwiając kilka dział przeciwpancernych.

Dzięki Eure i pozostałym czołgom Char B1, które bezpiecznie dotarły do wioski, Stonne ponownie przeszedł w ręce Francuzów przed 7:30 rano i w nich pozostawał aż do wieczora. Mimo że walki te zakończyły się triumfem Niemców, Bitwa pod Stonne stanowiła defensywne zwycięstwo dla Francuzów. Od 15 do 17 maja wioska przechodziła z rąk do rąk 17 razy, co stanowi prawdziwe świadectwo determinacji francuskich żołnierzy, Pierre'a Billotte'a, jego załogi i ich czołgu.

Francuzi do Francuzów

Charles de Gaulle przemawia w radiu BBC w 1940 roku

Mimo dzielnego oporu Pierre Billotte, jego załogi i mnóstwa francuskich żołnierzy, Francja poddała się Niemcom już miesiąc później. O północy 17 czerwca 1940 roku, marszałek Philippe Pétain wniósł o porozumienie pokojowe z Niemcami, niedługo potem publicznie oświadczając zamiary francuskiego rządu. 22 czerwca Francja podpisała zawieszenie broni z Niemcami, oddając im kontrolę nad północą i zachodem kraju, w tym nad Paryżem.

Po oświadczeniu z 17 czerwca, generał Charles de Gaulle wygłosił przemówienie znane jako Apel z 18 czerwca, nawołując francuskich obywateli, by nie poddawali się mimo tego, co mówi rząd. To przemówienie radiowe zostało nadane z Londynu, dokąd uciekł Gaulle, przez The British Broadcasting Corporation—czyli BBC. We Francji zyskało ono wielką sławę i uważa się je za początek francuskiego ruchu oporu podczas II wojny światowej.

Mimo jej ogromnego znaczenia dla Francji, nagranie tej przemowy nie istnieje. Historycy szacują, że usłyszała ją tylko niewielka grupa ludzi w porównaniu do przemówienia de Gaulle’a z 22 czerwca, po zawieszeniu broni. Doktryna stojąca za tym wystąpieniem utworzyła podwaliny dla Wolnej Francji, politycznej organizacji, która uważała się za prawdziwy francuski rząd, z de Gaulle’em jako przywódcą na wygnaniu w Londynie. Wezwanie do walki pchnęło Francuzów, którzy byli rozczarowani zawieszeniem broni, by dołączyć do ruchu oporu; inni zaś uciekli do Wielkiej Brytanii, by zasilić szeregi Wolnej Francji.

Oczywiście, uchodźcy, którzy przekroczyli La Manche, pragnęli wspierać swoich bliskich, którzy zostali w kraju i wspomóc ich w ich zmaganiach. Najlepiej służyło temu BBC, które już nadawało wiadomości w języku francuskim, a te cieszyły się większą popularnością we Francji niż wiadomości z lokalnych radiostacji będących pod kontrolą okupanta. Program początkowo zatytułowany „Ici la France”, później „Francuzi do Francuzów”, przekazywał wiadomości z frontu oraz bieżące informacje, a każdy odcinek zaczynał się i kończył osobistym komunikatem.

Jednak z czasem te osobiste wiadomości stawały się coraz dziwniejsze, a czasem nawet śmieszne. Na przykład, dwie krótkie wiadomości brzmiały: „Jean ma długie wąsy” i „W agencji turystycznej jest pożar”. Mimo ich niewinnego i banalnego brzmienia te zakodowane wiadomości zostały wymyślone przez Georgesa Bégué, kierownika Operacji Specjalnych (SOE), który pragnął skomunikować się z grupami oporu.

Po lewej: Georges Bégué. Po prawej: bojownicy Ruchu Oporu.

Wiadomości te zawierały tajne informacje i powiadomienia przeznaczone dla grup we Francji, niewykryte przez niemiecki kontrwywiad dzięki wykorzystaniu wcześniej określonych sformułowań. Te składały się z jednego lub kilku określeń, które mogły być zupełnie przyziemne, absurdalne lub nawiązywać do dzieł literackich.

Oznaczało to, że program radiowy stanowił uniwersalne narzędzie, a te wiadomości mogły zawierać różne informacje. Oto kilka przykładów:

• Powiadomienia o lądowaniach, spadochroniarzach i przybywających agentach, które informowały, skąd odebrać przesyłki i gości.
• Zapytania o operacje (np. obawiając się, że samolot RAF został zestrzelony nad lądowiskiem Albatross, BBC ukryło pytanie w dość jasnej wiadomości: „Czy gniazdo wielkiego morskiego ptaka jest suche?”).
• Ostrzeżenia o bombardowaniach RAF, by ostrzec ludzi i dać im szansę na schronienie.
• Specjalne ostrzeżenia dla agentów (np. 22 kwietnia 1944 roku nadano taką wiadomość: „Uważajcie na Nestora! Ważna wiadomość dla Nestora: Nestor, nie wracaj do domu; Jean jest bardzo chory”—to znaczyło, że Jacques Poirier, alias Nestor, deputowany agencji SOE, nie powinien kontaktować się ze swoim szefem, Harrym Peulevé, alias Jean, ponieważ właśnie go aresztowano).
• Wyrazy wdzięczności dla określonych grup lub osób, które pomogły.
• Rozkazy podjęcia działania (np., by zmobilizować Ruch Oporu przed lądowaniami w Normandii, transmitowano wiele zakodowanych wiadomości, a jedna z nich była pierwszą zwrotką z wiersza Verlaine „Chanson d'automne”, która kazała Ruchowi Oporu sabotować koleje w całej Normandii; inna zaś brzmiała: „Marchewki ugotowane!” i oznaczała zbliżające się lądowanie).

Nie wiadomo do końca dokładnie ile zakodowanych wiadomości zostało przekazanych przez BBC francuskojęzycznym słuchaczom między czerwcem 1940 roku a 22 listopada 1944 roku. Nie istnieją nagrania audio, a transkryptów jest niewiele. Jeśli agenci spisywaliby te wiadomości, byłoby to równoznaczne z podpisaniem na siebie wyroku śmierci. Jednak rola radiowych wiadomości była jasna.

Francuski Ruch Oporu odegrał znaczącą rolę w umożliwieniu aliantom szybkich postępów we Francji po inwazji w Normandii 6 czerwca 1944 roku. Podczas niemieckiej okupacji, Ruch Oporu planował, koordynował i dokonywał również sabotażu nazistowskich sieci energetycznych, telekomunikacyjnych oraz środków transportu. Dokonania Ruchu Oporu miały wielką wagę, pod względem politycznym i moralnym, dla Francji zarówno podczas wojny, jak i następujących po niej dekad.

Świętujcie Dzień Bastylii z darmowymi stylizacjami

Mamy nadzieję, że spodobały Wam się historie o nieprzebijalnym IV B1 , który przetrwał140 bezpośrednich trafień i zniszczył 13 Panzerów oraz o ważnej roli absurdalnych wiadomości radiowych transmitowanych przez BBC. Obie opowieści są zaskakujące i stanowią ciekawe źródło wiedzy o zmaganiach Francuzów podczas II wojny światowej.

Dodajcie patriotyczny akcent do swoich francuskich pojazdów lub odświeżcie swój garaz w międzynarodowym stylu dzięki tym 12 darmowym stylizacjom! Odbierzcie je, logując się na portal i klikając poniższy przycisk.

6 emblematów Flaga Francji	6 napisów Niech żyje Francja!

Do dzieła!